De Nederlandse Stichting Chitungulu werkt in het deel van Zambia waar Chinyanja/ Chichewa wordt gesproken. De Stichting richt zich vooral op het onderwijs in het afgelegen dorp Chitungulu. In de zomer van 2014 heeft de voorzitter van de Stichting Mevr. Chris Brugman woordenboeken uitgedeeld aan leerlingen en docenten van zeven scholen. Zie foto’s. 

Hier volgt haar verslag.

In 2014 heeft Stichting Chitungulu het project “Dictionaries for Chitungulu” uitgevoerd. Hiertoe nam de stichting contact op met de auteur van het woordenboek, de heer Steven Paas, en werd overleg gevoerd over de implementatie van het project. In totaal kocht de stichting 380 woordenboeken, die door de project-coördinator van Stichting Chitungulu met de auto in Blantyre, Malawi, werden opgehaald. In de periode juni-juli 2014 werden 330 woordenboeken verdeeld onder zeven scholen in het dorp Chitungulu, gelegen in een afgelegen gebied van de Luangwa Valley in oost-Zambia. De meeste woordenboeken (80) gingen naar Lumimba Day High School. Van de overige zes scholen ontving de grootste basisschool (Chitungulu Basic) 50 woordenboeken. De rest van de basisscholen (waaronder twee zogeheten community schools) ontvingen elk 40 woordenboeken, voor gebruik in de hoogste klassen. Daarnaast ontvingen de elf leerkrachten van de twee community schools ieder een eigen exemplaar als dank voor vele jaren van onbezoldigde inzet voor hun scholen.

Van de resterende 50 woordenboeken die niet onder de scholen werden verdeeld, werden er enkele verdeeld binnen het lokale netwerk van de stichting in Chitungulu (waaronder het District Education Board van het Zambiaanse ministerie van Onderwijs). Het merendeel is achtergehouden voor een nog op te zetten dorpsbibliotheek in Chitungulu.

De overhandiging van de woordenboeken aan de scholen vond plaats in aanwezigheid van de desbetreffende Head Teacher en drie ouders van de Parents/Teachers Association. Op de meeste scholen waren ook de leerlingen bij de overhandiging aanwezig. Er is getekend voor ontvangst en uiteraard werden er foto’s gemaakt. De beide Community Schools (die thans nog slecht gehuisvest zijn) hebben bij de uitreiking bovendien elk een metalen kist met hangslot ontvangen voor een veilige opslag van de woordenboeken.

In de speeches tijdens de overhandigingsceremonies is de project-coördinator van Stichting Chitungulu ingegaan op de totstandkoming van het woordenboek, en is er gewezen op het belang van een goede kennis van zowel het Engels als het Chinyanja, met name gezien de concurrentie op de arbeidsmarkt in de regio en elders in Zambia.

De woordenboeken werden alom zeer enthousiast ontvangen. Voor alle scholen in Chitungulu geldt dat er een schrijnend gebrek heerst aan les- en leermateriaal. Voor de gemeenschap in Chitungulu is het woordenboek Chichewa/Chinyanja-English om de volgende reden van belang: de gesproken taal in Chitungulu is voornamelijk Bisa (een taal verwant aan het Bemba) – het waren namelijk vooral Bisa immigranten die dit deel van de vallei bevolkten, al troffen zij ook diverse Chichewa-sprekende migranten uit Malawi aan die door de 19-eeuwse Chewa koning Mwase Kasungu naar de vallei waren gezonden om diens imperium, gebaseerd op de handel in ivoor met de Swahili steden aan de Afrikaanse oostkust, verder uit te breiden. Ondanks de dominantie van het Bisa als gesproken taal in Chitungulu, is het examenvak in de lokale taal op zowel lagere als middelbare school het Chinyanja (vanwege de geografische ligging in Zambia’s Eastern Province). Er is derhalve grote behoefte aan ondersteunend les- en leermateriaal voor het Chinyanja, en de verwachting is dat het woordenboek in deze behoefte ruimschoots zal voorzien. In afwachting van de bouw van een dorpsbibliotheek hebben de beide Community Schools afgesproken een tweemaandelijkse zaterdag-openstelling te regelen zodat ook ouderen de woordenboeken kunnen raadplegen.

Gezien de uitstekende kwaliteit van de woordenboeken is Stichting Chitungulu ervan overtuigd dat de woordenboeken in hoge mate zullen bijdragen aan de ontwikkeling van de taalvaardigheden van vele generaties leerlingen in Chitungulu. De stichting dankt in het bijzonder de heer Steven Paas voor de prettige samenwerking bij de totstandkoming van dit project.